Ergenlik çağında kızlarda çeşitli bedensel
gelişmeler göze çarpar. Omuzlar ve beden hatları yuvarlaklaşır; süt bezleri
gelişerek ve bu bölgede deri altında yağ miktarı artarak göğüsler
belirginleşmeye başlar. Boy uzarken bedene genç kız görüntüsü hakim olur.
Üreme organları olgunlaşır ve ilk regl görülür.
Ancak regl başlangıcı anne olmak için yeterli değildir; henüz üreme hücreleri
erişkinlerin hücrelerinin ancak %30 u oranındadır. Bundan dolayı ilk zaman regl
düzenli değildir. Bunun için endişelenmek gerekmez.
Kızların fiziksel gelişimi ve olgunlaşması
genellikle erkek çocuklardan 2 yıl daha erken gerçekleşir. Bu çağda karma
eğitim ile bir arada okuyan çocuklar arasında farklılık meydana gelir. Henüz
erkekler çocuksu özellikler gösterirken kızlarda genç kızlık özellikleri
görülmeye başlanır.
Bazen bu durum sorunlara neden olur, mesela kızların
duygusal olarak hassaslaştığı bu dönemde erkek çocuklarının acımasız
haylazlıkları son haddine çıkmıştır. Bu durum kızların ya derin sıkıntılar
yaşamalarına yada erkeksi tepkiler geliştirmelerine neden olabilmektedir.
İlkokul 7.-8.-9. sınıflarda kızlarla erkekler
arasında bireysel veya grup halinde sertçe olaylar veya sürtüşmeler ortaya
çıkabilmektedir. Erkek çocukları kızların gizli hallerini araştırıp alay konusu
yapabilmektedir. Bu konuda ailelere ve okul idarelerine çok görevler
düşmektedir. Özellikle erken ergenleşen kızlar, sıkıntılar yaşayabilmekte ve bu
yüzden kadın kimliğini nefretle karşılayabilmektedir.
Ergenliğe giriş yaşı kişisel olarak da değişir.
Yaşıt arkadaşlar birbirlerinin ergenliğe girişleri ile yakından ilgilenir,
kendilerini onlarla kıyaslarlar. Eğer birçok arkadaşı fiziksel olarak gelişmiş
ve olgunlaşmışsa, kendisinde sorun olduğundan kuşkulanabilir. Bu dönemde
çocuklarla konuşup, erken veya geç gelişimin iyi veya kötü olmadığını anlatmak
gerekir.
Erken gelişen kızlar kendi aralarında gruplaşıp,
özel meselelerini fısıldaşırlar. Bu durumda geç olgunlaşan çocuklar kendilerini
dışlanmış hissedebilirler. Aslında çok erken olgunlaşmak sorumluluk ve
sıkıntıların erkenden başlaması demektir. Bu durum çocuğa anlatılarak endişe
etmemesi sağlanmalıdır.
Çok erken bir çağda ve hiç beklemediği bir anda
ergenliğe adım atan genç kız için ise sorun daha büyüktür. Günümüzde birçok
çocuk okulda aniden ilk reglini görebilmektedir. Erkek arkadaşlarının olaydan
haberdar olup alay etmesi çocuğu utandırabilmektedir.
Hatta bu dönem utangaç ve duygusal bir dönem olduğu
için bir daha okula gitmek istememe gibi bir durum bile görülebilmektedir.
Ailelerin çocuklarının gelişimini yakından izlemesi bu sebeple çok önemlidir.
Ülkemizde ergenlik çağına giriş batı ülkelerinden
daha önce olmaktadır.
Ergenlik
döneminin başlangıcının habercisi, boy uzamasıdır. Çocuk ana rahminde teşekkül
etmesinden bu yana düzenli olarak büyümesini devam ettirir. İlk iki yıl içinde
büyüme hızlanır. Sonraları büyüme hızı azalarak kızlarda 7, erkeklerde 10 yaş
civarlarında bir gelişme eğrisi gösterir.
Erkek çocuklar doğuşta kızlardan biraz daha boylu
olup, bu üstünlüğü 10 yaşlarına kadar korurlar, fakat kızlarda bu yaşlarda bu
yaşlarda onlara yetişir. 11 yaşlarından 14'e kadar ise kızlar daha çabuk
uzuyorlar. 15 yaştan sonra bu üstünlük erkeklere geçiyor. Yalnız kişisel
farklılıkların olduğunu unutmamak gerekir.
Ergenlik çağında gelişmenin diğer bir yönü de, kilo
alınarak ağırlığın artmasıdır. Vücutta cinslere mahsus biçimlenme görülmeye
başlar. Kızlarda göğüsler
büyümeye başlar, bel incelir, görünüşe genç kız havası hakim olmaya başlar.
Bu
gelişmeleri izleyerek çocuğunuzun genç kızlığa adım atmasını bekleyebilirsiniz.
Çocuğunuzu bu hadiseyi yaşamadan önce kesinlikle bilgilendirmelisiniz.
Hazırlıklı olmasını sağlayarak mahcup olmasını önleyebilirsiniz.
Çocuğun
bu değişikliği nasıl karşılayacağı önemli ölçüde annesinin yaklaşımına
bağlıdır. Eğer anne anormal ve kötü bir şeymiş gibi, “ay... eyvah...” diyerek
karşılarsa çocuk bu hadiseyi kötü bir şey kabul edecek ve kadınlık rolünün kötü
bir şey olduğunu düşünecektir.
Yine
annelerin genel olarak kadınlık rolünü kötülemeleri, çok çile çektiklerini,
kıymetlerinin bilinmediğini söyleyip durmaları da çocuğun genç kızlık rolünü
benimsemesini zorlaştırır.
Ailede
erkek çocuk özlemi, erkekleri yüceltme, kızları horlama da genç kızların bu
durumu normal karşılamasını engelleyebilir.
Bazı
kızlar ileride kendilerinin de anneleri gibi olacağını düşündükçe genç kızlık
rolünü yadsıyıp reddetmek isterler. Bu dönemde anneye benzemekten kaçınma
durumu görülmesi, bedendeki gelişmeleri kabullenememe olabilir.
Elbette
bunlar çok sıkıntılı ailelerde görülebilecek durumlardır. Yoksa genellikle genç
kızlar bu durumu sevinçle karşılar.
Çoğu
genç kızlar büyüklüğe özenir; annelerinin makyaj malzemelerini, topuklu
ayakkabılarını deneyip, iç çamaşırlarını özentiyle inceleler.
Kendilerinden
büyük genç kızların kendi aralarında özel hallerini konuşmalarını dinlemek
ister, onlar arasına katılıp karışma özlemi duyarlar.
Gerçi
regl olayı kişisel bakım ve tedbirli olmayı isteyen bir durum olduğu için,
başlarına gelince de usanç gösterirler.
Nasıl
yardımcı olabilirsiniz
Annelerin bu dönemde kız çocuklarının ihtiyaçlarıyla
yakından ilgilenmesi önem taşır. Fakat gelişmesi henüz yavaşsa annenin ilgisini
belli etmesi; sık sık soru sorması çocuğu tedirgin edebilir. Zaten geç geliştiğini
düşünüp endişeleniyorsa bu fikri kuvvetlenir.
Bu dönemde genç kızın bedeninde başka değişiklikler
de olacaktır. Anneler genç kızlarının bu konudaki ihtiyaçlarını da izleyip
yardımcı olmalıdır.
Yüzdeki sivilcelerin artması:
Derideki yağ bezlerinin fazla çalışması sonucu,
salgılanan yağlar, bez kanallarını tıkar ve yüzde siyah noktalar oluşturur. Yağ
birikimi şişer ve ergenlik sivilcelerini meydana getirir.
Ergenlik çağı sivilceleri genç kızların korkulu
rüyasıdır.
Anneler kızlarını ciltlerini sık sık temizlemeye
yönlendirmeleri uygun olur.
Bu arada kuruyemiş, kızartma, çikolata gibi yağlı
yiyeceklerin sivilcelerde artışa neden olduğu bilinir. Ergin kızınıza bunların
daha az tüketmesini önerebilirsiniz.
Vücutta Kıllanma:
Ergenlik döneminin başlangıcındaki değişikliklerden
biri de, hipofiz bezinin salgıları ile başlayan koltuk altı ve üreme organları
bölgesindeki kıllanmadır. Genç kızınıza bunun normal bir durum olduğunu
anlatmalısınız.
Ayrıca kızınıza bunları nasıl temizleyeceğini en
uygun şekilde siz öğretebilirsiniz. Kızınıza yakın olmalısınız ki,
ihtiyaçlarını ve sıkıntılarını sizinle paylaşsın. Problemlerini çözmekte
arkadaş çevresini sizden daha yakın hissetmesin.
Çocuğunuzun bu gelişmelerin herkeste olan doğal bir
durum olduğunu bilmesi önemlidir. Yoksa kendisi hakkında yanlış kanaat
geliştirebilir. Bu da kendisine olan güvenini sarsar.
Ter bezlerinin çalışmasının artması:
Bu dönemde koltuk altı ile kasıklardaki başta olmak
üzere ter bezleri çocukluk dönemine oranla daha fazla çalışır. Sık terleme
sonucu ortaya çıkan kirliliği önlemek için yıkanmak ve çamaşır değiştirmek
gerekir.
Genç kızlığa adım atan çocuğunuz çevresi tarafından
sevilmeye önem verecektir. Bu nedenle onu sık sık banyo yapmaya yönlendirin. Ev
koşullarını mümkün olduğunca ayarlayın ve ona destek olun.
Vücut kokusunun belirginleşmesi:
Vücutta herkese has bir koku vardır. Bilhassa koltuk
altı bölgesinin ter bezlerinde yerleşen bakteriler, kişinin kendine mahsus
kokusunu meydana getirirler.
Çocuğunuz okulda uzun saatler geçirdiği, bu arada
koşup oynadığı için terlememesi mümkün değildir. Ona kendisine en uygun
deodorantı kullanması ve evden temiz çamaşırla çıkması konusunda yol gösterin.
Bu gibi konularda kızınıza ilgi göstermezseniz, ya
sosyal cesareti olumsuz etkilenir, mesela arkadaş gruplarından uzaklaşır,
kendine güven duymaz. Ya da bu konuda başkalarından etkilenir ve bir anne
olarak sizi yeterince yakın bulmaz.
Göğüslerin belirginleşmesi:
Kızınızın bedenindeki değişim, onun giyim kuşamını
da etkileyecektir. Bazı genç kızlar büyümeye hevesli değildir. Büyüyen
göğüslerinden utanırlar. Onların belli olmaması için kambur duran birçok genç
kız adayı vardır.
Eğer ergen kızınız böyle davranıyorsa ona uygun iç
çamaşırı ve fazla dar olmayan bluzlar alarak yardımcı olabilirsiniz. Yavaş
yavaş bedenindeki gelişmelerin normal olduğunu kabul edecek ve rahatlayacaktır.
Bazı genç kızlar ise tam tersi büyümeye fazlaca
heveslidir. Yaşından daha olgun görünmeye çalışabilir. Bu durumun da bazı
olumsuz tesirleri vardır.
Günümüz genç kızlarının pek çoğu medyadan
etkilenerek kendilerine manken ve fotomodelleri örnek almakta. Bu sebeple
bedenlerinin görünüşüne aşırı önem verme eğilimi taşıyorlar.
Aslında çocuk bu davranışında masumdur, sadece ideal
kabul ettiği kişiler gibi olmak istemektedir. Fakat giyim kuşamında kötü
örneklere uyması çevresindeki erkeklerin bakışlarını üzerine çekecektir. Bu
durum genç kız kalbinde doğru manalandırılması güç çalkantılı duygulara neden
olabilir. Hatta genç kızın çevresinde uygunsuz bir şekilde algılanmasına ve
çirkin teklif ve sataşmalara maruz kalmasına neden olabilir.
Bu sebeple kızınızın yaşına uygun giysiler
seçmesinde yardımcı olun. Eğer onun seçimlerini onaylamıyorsanız, bunu sadece
yasaklayıcı sözlerle bastırmayın; amacınızı anlatma yoluyla ikna edin.
Mesela, “kızım; bu giysiler çevrene yanlış mesajlar
verir. Bu durumda ya alay konusu olursun, ya çirki davranışlara maruz kalırsın.
Yaşına uygun giyinirsen herkes seni olduğun gibi kabul eder ve sever.” Deyin.
Bu arada uygun gördüğünüz giysiler arasında seçenek
sunun. Sınırlar dahilinde kendi zevkine en uygun olanı seçmesine izin verin.
İstemediği halde kendi istediğiniz giysiyi dayatmayın.
Çünkü böyle yaparsanız üzerinde beğenmediği ve
benimsemediği bir giysiyle dolaşmaya mecbur etmiş olursunuz. Bu da onun bu
çağlarda son derece hassas olan öz güvenini sarsar.
Hem kızınıza istediğine yakın giysiler seçebilmesi
için mümkün olduğunca olanak sağlayın ki, karar verme yeteneği gelişsin. Bu
arada tam olarak sizin beğendiğiniz şeyi seçmemiş olsa da “keşke benim dediğimi
alsaydın. Bu seni kilolu gösterdi...” gibi sözlerle öz güvenini sarsmayın.
Bırakın yanlış da olsa kararlarını kendisi versin ve
hata yapa yapa doğru seçimler yapmayı öğrensin. Hayatı boyunca alışverişe
başkalarıyla çıkan, hatta en önemli kararlarını bile çevresinden etkilenerek
veren biri olmasına sebep olmayın.
Regl
Kızınız en fazla bu konuda yardıma ihtiyaç
duyacaktır. Kızınıza uygun çamaşırlar ve malzemeler alarak bu döneme alışmasını
kolaylaştırın. Temizliğe dikkat etmesini ve bunun önemini öğretin.
Bu dönemler bazı kızlarda ağrılı seyredebilir.
Doktor tavsiyesi ile en uygun yardımı uygulayın. Bazen ağrıların nedeni soğuk
alma olabilir. Kendisine dikkat etmesi gerektiğini öğretin.
Henüz yaşı küçükse bu durumun kısıtlayıcılığı hiç
hoşuna gitmeyecektir. Tatillerde havuza girememek, istediği kadar rahat hareket
edememek canını sıkacaktır. Moral bozukluğunu paylaşın, ilerde anne olmanın
güzelliklerini anlatın. Bu durumu zavallılık gibi görmemesi, hayatı boyunca
kadınlık rolünü başarı ve mutlulukla gerçekleştirmesi için sizin tavrınız çok
önemli olacaktır.
Dindar ailelerde kızlar bu durum hakkında genellikle
bilinçlidir. Çünkü annelerinin bazı günlerde namaz kılmadığını, Ramazanda oruç
tutmadığını bilirler. Hatta kadınlar arası konuşmalardan dolayı bildikleri bu
döneme özenti duyanlar çoktur.
Dini eğitim alanlar, gusül abdesti bahsi vasıtasıyla
bu ve benzer cinsi konularda detaylı bilgiye sahiptir. Eğer kızınızın; kuran
kursları vb. bir ortamda dini eğitim almasını sağlayamadıysanız, bu bilgileri
siz vermelisiniz.
Dönemin nasıl bittiğini, nasıl gusledeceğini
anlatmalısınız. Periyortları izlemeyi, takvim tutmayı öğretmelisiniz.
Kadınların düzenlerini yakından izlemesi ve bilinçli
olması sağlıkları açısından çok önemlidir. İlk dönemden sonra devam eden
düzensizlik ve sıra dışı durumları doktora danışmalısınız.
Gusül (Boy Abdesti)
Gusül basitçe yıkanmak demektir. Tepeden tırnağa
kadar vücudun her tarafını hiçbir yer kuru kalmayacak şekilde yıkamaktır.
Regl gören bir kız çocuğu, artık dinen yetişkin
gibidir, dini hükümlerden sorumludur. Bu sebeple bu bilgileri mutlaka öğrenmiş
olması gerekir.
Erginlik çağına gelmiş her Müslüman kadının şu
durumlarda boy abdesti alması gerekir.
1) Cünüplük; yani cinsî münasebetten sonra.
2) Hayız; yani kadının âdet görmesi bitiminde.
3) Nifâs yani
lohusalık hâlinin sona ermesinde
Bu hallerde gusletmek farzdır. Bazı durumlarda da
gusletmek, sünnet veya sevaptır. Meselâ; Hac ve Umre yapmak maksadıyla Mekke ve
Medine'ye girmeden önce veya mübarek gecelerde gusletmek sünnet ve sevaptır.
Namaz için alınan abdest "küçük abdest"
kabul edilerek, gusle "büyük abdest" veya "boy abdesti" adı
verilmektedir.
Guslün farzları üçtür.
I) Ağza su alıp boğaza kadar çalkalamak. 2) Buruna
su çekmek ve yıkamak. 3) Tepeden tırnağa bütün vücudu yıkamak.
Gusletmesi gerektiği halde boy abdestsiz bir şekilde
dolaşmak, yiyip içmek günah değilse de bereketsizlik sebebidir. Ayrıca boy
abdestsiz olarak yapılamayacak ibadetler vardır.
Namaz kılmak;
Kur'an niyetiyle Kur'an'dan bir parça okumak. Ancak dua niyetiyle okumak caizdir. Ayrıca
Kur'an ayetlerini çocuklara kelime kelime öğretmek de caizdir.
Kur'an-ı Kerîm'e ve onun bir sayfasına dokunmak ya
da tutmak. Fakat kurana bitişik olmayan
bir kılıf veya kutu içerisinde ise tutmak caizdir.
Kâbe-i Muazzamayı tavaf etmek ve zaruret olmadığı
halde bir camiye girmek ve içinden geçmek;
Boy abdestsiz olanların şunları yapmasında sakınca
yoktur:
Zikretmek; tesbih etmek; salât ve selâm getirmek;
Kelime-i şehâdet getirmek;
Kur'an'a bakmak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder